شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام از منظر علمای اهل تسنن

شهادت حضرت زهرا علیهاالسلام از منظر علمای اهل تسنن

یکى از شبهاتى که از سوی اهل تسنن مطرح مى‎شود این است که جریاناتى چون سوزاندن درِ خانه حضرت فاطمه (علیهاالسلام) و شهادت حضرت محسن(علیه السلام) در جریان هجوم به خانه و … همه از کارهاى زشت و ناپسندى است که آن را فقط شیعه نقل کرده و فاقد اعتبار است. ما در این مقاله قسمتى از عبارات‎ و روایاتی‎ که علماى اهل تسنن از قرن سوم هجرى تاکنون در کتاب‎هاى خود نوشته‎اند را خواهیم آورد که تصریحاً و تأویلاً اشاره به وقایع مذکور دارد.

پس از رحلت نبی مکرم اسلام وقتی که امیرالمومنین علی (علیه السلام) مشغول غسل و کفن نمودن پیامبر(صلی الله علیه و آله) بودند؛ عده‎ای از انصار و مهاجر در سقیفه جلسه‎ای برای تعیین جانشین پیامبر بر پا کردند. این مردم بی‎معرفت به جای این که به فکر انجام مراسم نبی اکرم باشند به دنبال جاه و مقام رفته بودند. اینان تلاش داشتند که روز عید غدیر و معرفی حضرت علی (علیه السلام) را به عنوان امیرالمومنین و وصی پیامبر اکرم به ظاهر به فراموشی بسپارند و به دنبال هوای نفس خود باشند. در این بین تعدادی انگشت شمار از جمله عمار، سلمان، ابوذر، طلحه، زبیر که از مدافعان امیرالمومنین بودند و پایبند به وصیت نبی مکرم؛ به عنوان اعتراض به سقیفه و دفاع از امیرالمومنین علیه السلام در خانه ایشان جمع شده بودند. مردم نیز تحت تاثیر جو حاکم، به بهانه بیعت گرفتن از این افراد برای خلیفه اول، راهی منزل حضرت شدند و در این بین حرمت خاندان وحی و دختر نبی و اهل بیت ایشان را حفظ نکردند و بی‎حرمتی‎های بسیاری در آنجا صورت گرفت. تا جایی که از آتش زدن درِ خانه هم کوتاهی نکردند. علمای اهل تسنن نیز این موارد را در کتاب‎های خود ذکر کرده‎اند که نام کتاب و آدرس آنها را ذکر می‎نمائیم.

 ۱ـ ابن أبى شیبه (متوفى ۲۳۵ ه.ق) در کتاب خود به نام «المصِّنف» جلد هفتم، ص ۴۳۲ روایت شماره ۳۷۰۴۵(چاپ بیروت) .

 ۲ـ ابن قتیبه (متوفى ۲۷۶ ه.ق) در کتاب خود به نام «الامامة و السیاسة» ج ۱، ص ۱۲، چاپ مصر.

۳- بلاذرى (متوفى ۲۷۹ ه. ق) در کتاب خود به نام «انساب الأشراف» چاپ مصر، ج ۱، ص ۵۸۶، تحت عنوان «امر السقیفه» در حدیث شماره ۱۱۸۴٫

۴- طبرى (متوفى ۳۱۰ ه.ق) در کتاب خود به نام «تاریخ الاُمم و الملوک» ج ۲، ص ۴۴۳، چاپ بیروت.

۵- مسعودى(متوفى ۳۴۶ ه.ق) در کتاب خود به نام «اثبات الوصیه» ص ۱۴۲، تحت عنوان «حکایة السّقیفه» .

۶- ابن عبد ربّه (متوفى ۳۲۸ ه.ق) در کتاب خود به نام «عقد الفرید» ج ۳، ص ۶۴، چاپ مصر.

۷- شهرستانى (متوفى ۵۴۸ ه.ق) در کتاب معروف خود «الملل و النّحل»، ج ۱، ص ۵۷، چاپ بیروت.

۸ ـ ابن ابى الحدید (متوفاى ۶۵۵ ه. ق) در «شرح نهج البلاغه»، ج ۲، ص ۵۶(چاپ بیروت).

پس از رحلت نبی مکرم اسلام وقتی که امیرالمومنین علی علیه السلام مشغول غسل و کفن پیامبر بودند؛ عده‎ای از انصار و مهاجر در سقیفه جلسه‎ای برای تعیین جانشین پیامبر بر پا کردند. این مردم بی‎معرفت به جای این که به فکر انجام مراسم نبی اکرم باشند به دنبال جاه و مقام رفته بودند. اینان تلاش داشتند که روز عید غدیر و معرفی حضرت علی علیه السلام را به عنوان امیرالمومنین و وصی پیامبر اکرم به ظاهر به فراموشی بسپارند و به دنبال هوای نفس خود باشند. در این بین تعدادی انگشت شمار از جمله عمار، سلمان، ابوذر، طلحه، زبیر که از مدافعان امیرالمومنین بودند به عنوان اعتراض به سقیفه و دفاع از امیرالمومنین علیه السلام در خانه ایشان جمع شده بودند.

۹- اسماعیل عمادالدین (متوفى ۷۳۲ ه.ق) در کتاب خود به نام «المختصر فى أخبار البشر»، چاپ مصر، ج ۱، ص ۱۵۶٫

۱۰- عمر رضا کحاله در کتاب خود به نام «أعلام النساء» چاپ بیروت، در قسمت حرف «فاء» ذیل نام فاطمه بنت محمد (صلى الله علیه و آله).

شهادت حضرت محسن (علیه السلام)

گفتیم که مردم بی‎وفای آن عصر به دنبال تحریک برخی به در خانه دختر رسول خدا آمدند و نسبت به وصی پیامبر اکرم، امیرالمومنین علی (علیه السلام) بی‎حرمتی کردند و این هجوم به خانه وحی، ضایعاتی را در پی داشت و حضرت زهرا علیهاالسلام، عزیز رسول خدا، همو که پیامبر اکرم بارها در موردش فرموده بود: “کسی که دخترم، فاطمه را آزار دهد، مرا آزار داده و کسی که مرا آزار دهد باعث ناخشنودی خدا می‎شود”؛ را صدمه زدند. از جمله این که باعث شدند حضرت، فرزند شش ماهه‎اش را که رسول خدا نامش را “محسن” نهاده بود را سقط نماید. در بسیاری از منابع عامه نیز به سقط حضرت محسن بن علی (علیهماالسلام) اشاره شده است که نام آن منابع را ذکر می‎نماییم.  

۱ـ ابن شهر آشوب در کتاب «المناقب» خود ج ۳، ص ۱۳۲، از کتاب «المعارف» ابن قتیبه دینورى این واقعه را نقل کرده است.

۲ـ مسعودى در«اثبات الوصیه»  ص ۱۴۲٫

۳ـ شهرستانى در کتاب «الملل و النحل» چاپ بیروت، ج ۱، ص ۵۷٫

۴ـ ذهبى در کتاب «المیزان الاعتدال»، ج ۱، ص ۱۳۹، رقم ۵۵۲٫

۵ـ صفدى در کتاب خود به نام «الوافى بالوفیات»، ج ۶، ص ۱۷٫

۶ـ الاسفرائینى التمیمى در کتاب «الفرق بین الفرق»، ص ۱۰۷٫

۷ـ الحموئى الجوینى الشافعى در کتاب «الفرائد السمطین»، ج ۲، ص ۳۵٫

۸ـ ابن ابى الحدید معتزلى در «شرح نهج البلاغه»، چاپ بیروت، ج ۱۴، ص ۱۹۲٫

مردم بی‎وفای آن عصر به دنبال تحریک برخی به در خانه دختر رسول خدا آمدند و نسبت به وصی پیامبر اکرم، امیرالمومنین علی علیه السلام بی‎حرمتی کردند و این هجوم به خانه وحی ضایعاتی را در پی داشت و حضرت زهرا علیهاالسلام، عزیز رسول خدا، همو که پیامبر اکرم بارها در موردش فرموده بود: “کسی که فاطمه دخترم را آزار دهد، مرا آزار داده و کسی که مرا آزار دهد باعث ناخشنودی خدا می‎شود”؛ را صدمه زدند.

نارضایتى‎هاى حضرت فاطمه زهرا (علیهاالسلام) از برخی صحابه

از جمله مسائل قابل طرح و بحث که مربوط به روزهای آخر زندگی حضرت زهرا (علیهاالسلام) می‎شود مسئله ناراضى بودن حضرت زهرا(علیهاالسلام) از برخی صحابه رسول خدا است (که این نارضایتى حضرت فاطمه علیهاالسلام، موجب نارضایتى رسول خدا و در نتیجه نارضایتى خداوند بارى تعالى را در پی داشت و دارد) ما در این جا با ذکر اسناد و مدارکى از علمای اهل تسنن که از معتمدین و بزرگان ایشان هستند، این مسئله و دلائل آن را مورد بررسى قرار می‎دهیم.

قسمت اول ـ تدفین شبانه

از دلایلى که نارضایتى حضرت زهرا (علیهاالسلام) را مى‎رساند و علماى اهل تسنّن در منابع خویش ذکر کرده‎اند، تدفین مخفیانه و شبانه است. به راستى چرا باید دختر بزرگوار حضرت رسول اکرم (صلى الله علیه وآله) وصیت نمایند تا ایشان را بدینگونه و شبانه تدفین نمایند؟! و کسی بر پیکر مطهر ایشان نماز نخواند؟!

پاسخ این سؤال در لابلاى کتب اهل تسنن موجود می‎باشد.

۱- محمدبن اسماعیل بخارى در الصحیح، ج ۵، ص ۱۷۷، چاپ احیاء الثرات ـ بیروت.

۲- احمد البیهقى در السنن الکبرى، ج۶، ص ۳۰۰، چاپ بیروت.

۳- مسلم بن الحجّاج القشیرى در الصحیح، ج۳، ص ۱۳۸۰، چاپ مصر.

۴ـ ابن اثیر در کتاب «الکامل فى التاریخ»، ج ۲، ص ۱۲۶ .

۵- حافظ عبدالدّین محمد بن أبى شبیه، ج ۴، کتاب المصّنف، ص ۱۴۱٫ «انّ علیّاً دفن فاطمه لیلاً.»

۶- اُبى فلاح الحنبلى در کتاب شذرات الذهب، ج ۱، ص ۱۵،چاپ قاهره آورده است:

«و غسَّل فاطمةُ، اسماء بنت عمیس و على (علیه السلام) و دفنها لیلاً.»

به راستى چرا باید دختر بزرگوار حضرت رسول اکرم صلى الله علیه وآله وصیت نمایند تا ایشان را بدینگونه و شبانه تدفین نمایند؟! و کسی بر پیکر مطهر ایشان نماز نخواند؟!

۷- سیوطى در کتاب الثغور الباسمه، ص ۱۵، چاپ بمبئى آورده است.

«و غَسلها زوجها على، و صَلّى علیها و دفنها لیلاً»؛ همسرش علی او را شبانه غسل داد، بر او نماز خواند و دفنش کرد.

۸- عبدالرحمن بن عمرو الدمشقى در کتاب تاریخ أبى ذرعة ج۱، ص ۲۹۰ چاپ دمشق گوید: «توفّیت فاطمة، بعد رسول الله (صلى الله علیه وآله) بستّه اشهر، فدفنها على بن ابى طالب لیلاً»؛ فاطمه شش ماه پس از پیامبر رحلت کرد و علی (علیه السلام) شبانه دفنش کرد.

۹ـ ابن ابى الحدید در شرح نهج البلاغه ج ۶، ص ۵۰ .

لازم به یادآورى است که در منابع ذکر شده در این قسمت از اهل تسنن، علاوه بر تدفین شبانه به مورد دیگرى نیز توجّه شده بود و آن اعراض حضرت زهرا (علیهاالسلام) از خلیفه اول و عدم تکلّم ایشان با او تا زمان وفات است و این خود نیز دلیلى دیگر بر غضب حضرت فاطمه (علیهاالسلام) بر ایشان است.

قسمت دوم ـ خطبه حضرت زهرا(علیهاالسلام) در مسجد و در بستر بیمارى

در منابع اهل تسنن به مطلب (ناراضى بودن حضرت فاطمه علیهاالسلام از شیخین- خلیفه اول و خلیفه دوم-) تصریح شده است:

۱- ابن قتیبه در کتاب الامامة و السیاسة، ص۱۴، و نیز محمد بن یوسف گنجى شافعى در باب ۹۹ کفایة الطالب.

از دیگر مصادرى که گواه بر خشم و غضب حضرت زهرا(علیهاالسلام) بر برخی از صحابه است خطبه ایشان در مسجد است. که در مصادر اهل تسنّن خطبه مذکور ضبط شده است:

(در قدیمی‎ترین نسخه در کتاب بلاغات النساء، نوشته ابوالفضل احمد بن ابى طاهر مروزى، که متولد ۲۰۴ و متوفاى ۲۸۰ هجرى است حاوى خطبه‎هاى بلیغ زنان عرب است.

آیا الفاظ سنگین و سرشار از استدلال خطبه فدکیه، دلیل بر مصائب و رنج‎هاى وارده بر حضرت زهرا علیهاالسلام بعد از وفات پدر بزرگوارشان نیست؟!

۲- بلاغات النساء، صص ۲۳ و ۲۴، چ بیروت . 

۳- ابن ابى الحدید، شرح نهج البلاغه، ج ۴، ص۷۸ .

۴- المناقب، احمد بن موسى که سند آن منتهى به عایشه است . 

۵- السقیفه، ابوبکر احمد بن عبدالعزیز جوهرى که از بزرگان اهل تسنن است و در کتابش به سندهاى مختلف این خطبه را نقل کرده است.

آیا الفاظ سنگین و سرشار از استدلال خطبه فدکیه، دلیل بر مصائب و رنج‎هاى وارده بر حضرت زهرا (علیهاالسلام) بعد از وفات پدر بزرگوارشان نیست؟!

پس از چند روز حضرت در اثر مصائب و لطمات وارده در بستر بیمارى قرار گرفتند و هنگامى که خبر به زنان مهاجر و انصار رسید شاید براى جبران و کاهش اشتباهات مردانشان به عیادت آمدند و از احوال حضرت پرسیدند؟ حضرت در پاسخ به این سؤال فرمودند:

«قالت: اصبحتُ و الله عائفة لدنیا کنّ، قالیةً لرجالکنّ»؛ «به خدا سوگند صبح کردم در حالى که از دنیاى شما بیزارم و بغض مردان شما در دلم جاى گرفت.»

آیا این سخنان کسى نبود که پیامبر (صلى الله علیه و آله) درباره‎اش فرمود: من به شادى‎اش شادمان هستم و در ناراحتى او ناراحت… ؟!!

و از طرفى در کتب اهل تسنن آمده است که پیامبر(صلى الله علیه وآله) در مورد حضرت فاطمه زهرا (علیهاالسلام) فرمودند: «فاطمةُ بضعة منى، فمن أغضبها، أغضبنى»؛ فاطمه پاره تن من است، غضب او ، غضب و ناراحتی من است. 

لازم به ذکر است که علامه امینى در جلد ۷ کتاب الغدیر، صفحه ۲۳۲ نام شصت تن از علماى اهل تسنن را ذکر کرده‎اند که حدیث فوق را در کتب خویش آورده‎اند.

و یا این که «ان اللهَ تبارک و تعالى یغضبُ لِغضب فاطمة و یرضى لرضاها.»

و نیز «من غضبت علیه ابنتى فاطمة غضبتُ علیه و من غضبتُ علیه غضب الله.» 

چه شده است که حال، آن بانوى بزرگوار اینگونه سخن مى‎گویند و این چنین نارضایتى خویش را اعلام مى‎کنند! آیا بهانه‎اى و ابهامى براى کسى در طول تاریخ باقى مى‎ماند؟!

پس بنابر آنچه خود اهل تسنن به آن اقرار دارند غضبناک بودن حضرت زهرا(علیهاالسلام) از آنان در مورد صدمه زدن ایشان از جانب برخی از صحابه و تابعین آنان مسلم است و بنابر احادیث صحیح السند که متفق بین علماى اهل تسنن است صدمه به حضرت زهرا (علیهاالسلام)، اذیت رسول خدا، و آزار خدا را به دنبال دارد و هر کس که اطلاع اندکى از آیات قرآن داشته باشد، نتیجه خواهد گرفت:

به راستى چرا تنها دخت رسول اکرم (صلى الله علیه و آله) با فاصله‎اى اندک، شبانه، با دلى پر درد به دیدار حق مى‎رود و تا کنون نیز مزارش مخفى مانده است؟! آیا این سند زنده‎اى از مصائب و مظلومیت‎هاى ایشان نمى‎باشد؟!

اولاً صدمه به حضرت زهرا(علیهاالسلام) که همان اذیت و آازار پیامبر (صلى الله علیه و آله) است، باعث غضب الهى و دور شدن از رحمت خداوند در دنیا و آخرت مى‎گردد. 

«ان الذین یؤذون الله و رسوله لعنهم الله فى الدنیا و الآخرة و اعدّلهم عذاباً مهینا» (احزاب :۵۷)؛ آنان که خدا و رسول او را به عصیان و مخالفت اذیت مى‎کنند خدا آنها را در دنیا و آخرت لعن کرده (و از رحمت خود دور فرموده) بر آنان عذابى خوار کننده مهیا است .

«والذین یؤذون رسول الله لهم عذابٌ الیم»(التوبه:۶۱)؛ و براى آنان که رسول خدا را اذیت کنند، عذاب دردناکى است .

و ثانیاً هر کس که مورد غضب الهى واقع شود گمراه است. چرا که «و من یحلل علیه غضبى فقد هوى» (طه /۸۱ )؛ و هر کس مستوجب خشم من گردید همانا خوار و هلاک خواهد شد.

و ثالثاً هر کس که مورد غضب الهى واقع شود را نمى‎توان دوست و یاور قرار داد چون که خداوند مى‎فرماید:

«یا ایهاالذین آمنوا لا تتولّوا قوماً غضب الله علیهم»(ممتحنه :۱۳)؛ اى اهل ایمان هرگز قومى را که خدا بر آنان غضب کرده یار و دوستدار خود نگیرید .

پس به فرمان خداوند نباید آنان را که خدا و رسولش را  مورد غضب قرار داده‎اند دوست داشت چرا که خدا و رسولش، به غضب فاطمه (علیهاالسلام) غضبناک و به اذیت او خشمناک مى‎شوند.

دوباره این سوال را از تمام کسانی که انصاف و وجدانی بیدار دارند می‌پرسیم:

به راستى چرا تنها دخت رسول اکرم (صلى الله علیه و آله)، که پیامبر بارها فرموده بود هرگاه دل تنگ بهشت می‌شوم سینه فاطمه را می‌بویم. و به اعتراف تاریخ که پیامبر دستهای این بانوی دو سرا را می‌بوسیدند؛ با فاصله‎اى اندک پس از رحلت پیامبر اکرم، شبانه، غسل می‌شود، کفن و دفن می‌شود و با دلى پر درد به دیدار حق مى‎رود و تا کنون نیز مزارش مخفى مانده است؟! آیا این سند زنده‎اى از مصائب و مظلومیت‎هاى ایشان نمى‎باشد؟!

  گروه دین و اندیشه تبیان  –   نوشته مهری هدهدی

http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=67823